Reactie op het verhaal van de eland
Reactie op het verhaal van de eland
Ik wil even reageren op het verhaal van de eland. Ik was aangenaam verrast toen ik het zag. Via Jaap van Dijk van het toenmalige natuurmuseum in Zwolle ben ik met het skelet in aanraking gekomen. Hij zocht toen iemand die het wilde onderzoeken in samenwerking met de Groninger Universiteit. Over het dier heb ik een heel verhaal geschreven en dat is gepubliceerd in Cranium 17e jaargang nummer 1, 2002. De eland in het Holoceen van Nederland door Karin Walch. Ik weet niet of u het artikel kent, maar u kunt bij de redactie van Cranium zeker meer info opvragen of er nog een exemplaar beschikbaar is. Naar aanleiding van deze vondst bij Punthorst heb ik de gehele Nederlandse elandcollectie, voor zover bekend, beschreven. Onderstaand de samenvatting van het artikel.
De oudste met zekerheid gedetermineerde fossielen van de eland (Alces alces) zijn afkomstig uit Eurazië en zijn ongeveer 100.000-150.000 jaar oud. Tegenwoordig bewoont de eland voornamelijk de noordelijke regionen, maar is hiertoe in principe niet beperkt. In een groot deel van het Holoceen was het verspreidingsgebied van de eland groter, waaronder ook Nederland. In dit artikel is daarom een reconstructie gemaakt van het voorkomen van de eland tijdens het Holoceen. Van de historische bronnen die melding maken over de eland, zijn in Nederland alleen een paar jachtvergunningen voor de provincie Drenthe bekend (944-1025 na Chr.). Naast de historische bronnen is een zo compleet mogelijke inventarisatie gemaakt van alle in Nederland aanwezige botten bij musea, instituten en particuliere collecties. Voor de herkenning van elandmateriaal is een stuk opgenomen over een aantal determinatiekenmerken en gegevens over leeftijds- en seksebepaling van de eland. De vondst gegevens geven weer dat gedurende het Holoceen in alle delen van Nederland fossielen van de eland zijn aangetroffen en dus moet hebben geleefd. De meetgegevens suggereren dat de elanden in het begin van het Holoceen groter zijn geweest dan de huidige levende elanden. Verder blijkt dat het elandgewei een gewaardeerde grondstof was voor het vervaardigen van gebruiksvoorwerpen. Ten tijde van het uitsterven van de eland, de vroege Middeleeuwen, werd een begin gemaakt om land meer geschikt te maken voor menselijke bewoning. In Drenthe was omstreeks deze tijd de laatste melding gemaakt van een jachtvergunning op eland. De gedeeltelijke biotoop-vernietiging in combinatie met een sterke jachtdruk heeft daarom waarschijnlijk het uitsterven van de eland veroorzaakt.
Karin Walch, Ierland
