Biologica-voorzitter Ria Beckers in gesprek met BD-boer Henk Bunskoek
"We moeten zuinig zijn op ons landschap"
Biologica-voorzitter Ria Beckers in gesprek met BD-boer Henk Bunskoek
Biologica-voorzitter Ria Beckers in gesprek met BD-boer Henk Bunskoek
Lang voor agrarisch natuurbeheer in de belangstelling kwam, maakte Henk Bunskoek al ruimte voor de oorspronkelijke natuur op zijn bedrijf. Naast voedselproducent is de boer nu ook landschapsbeheerder. Het toekomstscenario voor de Nederlands landbouw?
Ria Beckers gaat als voorzitter van Platform Biologica regelmatig op werkbezoek bij biologische bedrijven. Vandaag maakt ze met Henk Bunskoek van De Zonnehorst in het Overijsselse Punthorst een ronde over vier hectaren grond. Op het bedrijf laat de natuur zich van vele kanten zien. In de schuin gekante sloten groeien bijzondere planten en in de paddenpoel laten de groene kikkers van zich horen. "Een wandeling over het land is steeds weer een ontdekkingstocht. Ik weet nooit wat ik tegenkom", vertelt Bunskoek.
Biodiversiteit
Als het aan Henk Bunskoek ligt zal de hele regio rond de boswachterij Staphorst één grote biologische landschapszonde worden waar de biodiversiteit zichtbaar is. Voorlopig is De Zonnehorst het enige biologische landbouwbedrijf in de regio, een zogeheten wit gebied. Dat betekent dat het landschap er niet wordt beschermd door speciale regelgeving, waardoor vermesting en verzuring op de loer liggen. Bunskoek wijst in de verte naar een kwekerij van coniferen. "Die horen hier niet", vindt hij. Ook de bollengronden, waarover de overheid rept, horen niet in Overijssel. "De overheid bekommert zich nauwelijks om landschappelijke waardes". Op De Zonnehorst streeft Henk Bunskoek de terugkomst na van het oorspronkelijke cultuurlandschap.
Natuurplan
De ideeën van Bunskoek sluiten aan bij die van Platform Biologica, dat onlangs de Agrarische NatuurNorm Analyse (ANNA) ontwikkelde. "Een checklist van wat men zoal kan doen aan natuurbeheer op de boerderij", legt Ria Beckers uit. "Biologische boeren zij pioniers. Zij spelen een steeds belangrijker rol in landschapsbeheer. In de toekomst zal het niet alleen om hun producten gaan, maar ook om hun diensten. Boeren krijgen taken als waterbeheer en de zorg voor het karakteristieke landschap toebedeeld. Het plattelandsbeleid moet dan wel verder worden uitgebouwd. Als de overheid de zorg voor natuurbeheer uitbesteed, moet ze ook betalen voor die diensten."
Wolfspoot
Vijf jaar geleden maakte Bunskoek een natuurplan. Onderdelen daarvan waren slootkantenbeheer en de aanleg van een paddenpoel. "Er kiemen daar nu planten waarvan ik niet wist dat ze er nog waren. Diverse soorten munt, sint-janskruid, wolfspoot en klein hoefblad. We hebben van de zomer ook verschillende libellensoorten ontdekt." De natuur wordt op deze manier heel spannend, vindt Bunskoek. Al eerder omzoomde de landbouwer zijn grond met een houtwal van inheemse boomsoorten zoals wilgen, elzen, essen en vuilbomen. En achterop een akker werd in de jaren tachtig een hakhoutbosje aangeplant dat zich sindsdien zeer gevarieerd heeft ontwikkeld. Bijenvolken hebben er een plaatsje gekregen. "Dit is zoals wij het willen", zegt Bunskoek.
Streekgebonden
Een biologische boer als Henk Bunskoek heeft de toekomst, meent Ria Beckers. "Als je kijkt naar Europa zie je dat de technologische bedrijven weliswaar blijven bestaan, maar dat de streekgebonden bedrijvigheid groeit. Dat moet ook. De consument wil niet dat alles wat hij eet uit de fabriek komt. Hoe meer de mensen zich over de wereld verspreiden, hoe meer behoefte zij hebben aan natuur en voedsel uit de eigen omgeving. Biologische boeren hebben altijd een sterke relatie gehad met de consumenten. Het is daarom heel goed dat boeren als Henk kiezen voor landschapsbeheer. Dat moet verder worden versterkt."
Belangstelling
Henk Bunskoek merkt dat zijn manier van boeren en beheren meer aandacht krijgt. De Open Dagen worden goed bezocht, kampeerders vinden de weg naar De Zonnehorst en ook collega's komen kijken. En de buurman let op dat hij zijn weiland niet tot in de sloot bemest. Bunskoek maait de droge sloot zelf uit. Hij bukt zich en wijst naar een opkomende plant: valeriaan. Ook het schouwpad langs de akker even verderop wordt door Bunskoek beheerd, al is het eigendom van het Waterschap. "Sinds wij de paden beheren, zien wij de biodiversiteit terugkomen." Het Waterschap wilde de afwateringssloot breder en dieper maken. Bunskoek pleitte toen voor sloten met een schuin talud. "Op ons land hebben ze toen schuine oevers gemaakt en het is prachtig geworden, met een zeer gevarieerde plantengroei." Inmiddels heeft het Waterschap interesse gekregen voor Bunskoek manier van natuurbeheer. Met een aantal biologen is het Waterschap poolshoogte komen nemen en werden ook relaties uitgenodigd voor een bezoek aan De Zonnehorst. "Ik zou het mooi vinden als de hele regio naar het landschap kijkt zoals wij dat doen", zegt de biologische boer. "Er is een duidelijke visie op landschapsontwikkeling nodig. We moeten zuinig zijn op ons landschap."
Bron: Smaakmakend zomer 2002.