Bedrijfsbiografie:
Bedrijfsbiografie:
De Zonnehorst, een zilveren randje om 25 jaar biologisch-dynamische bedrijfsvoering.
Aan de Evenboersweg in Punthorst ligt achter een haag van knotwilgen het woonhuis en de bedrijfsgebouwen en het biologisch dynamisch beteelde land van “de Zonnehorst”.
Henk en Hillie Bunskoek vieren hier met hun kinderen Martijn, Anneroos, Floris, vrienden, kennissen, collega-telers en trouwe afnemers op 3 en 4 september het 25 jarig bestaan.
Een bezoek aan het bedrijf laat ons de veelzijdige aspecten zien, waar je als biologisch dynamisch teler rekening mee kunt houden binnen de bedrijfsvoering.
Vanaf de oprit die iets verscholen tussen het groen ligt, krijgt men toegang tot het erf. Aan de linkerzijde ligt het gezellige woonhuis met serre en veranda, tevens de siertuin binnen een omheining van een beukenhaagje, vlinderstruiken en een grote notenboom, waaronder een houten picknick-tafel geplaatst is. In de siertuin zouden Henk en Hillie graag een waterpartij met Drentse zwerfkeien en flow-forms zien, zodat de entree van het bedrijf een meer open en verrassend karakter krijgt.
Direct achter het huis ligt een trekkershut, die de sfeer van Hans en Grietje heeft, en waar het goed vertoeven is tijdens een vakantie op de boerderij, of als rustpunt in een wandel- of fietsvakantie.
Recht vooruit zien we een schuur met grote deuren. Rechts er van een boogkas.
Aan de linkerzijde van de schuur hangt naast de deur van de bedrijfswinkel een bel met klepel, waarmee klanten hun komst kunnen aankondigen.
Lopen we verder linksom passeren we de kapschuur met een houten trap naar een mooie ruimte voor educatieve doeleinden of groepsactiviteiten. In de kapschuur staan de trekker, de werktuigen, en het fiets- en brommerpark van de familie. De wasplaats voor geoogste producten is er ondergebracht. Vanuit de kapschuur kunnen we weer de schuur binnenlopen. Hier is de verpakkingsbalie met weegschalen. Wekelijks vinden ruim 200 bruin papieren tassen gevuld met groenten en of aardappelen, fruit, en eieren hun weg naar de abonnementhouders van de Zonnehorst-tas. Op woensdagavond en donderdagmorgen is het hier dan ook een drukte van belang om op tijd de tassen gevuld te hebben met vers geoogste groenten, zoveel mogelijk van eigen bedrijf. De distributie gebeurt met de eigen bus. Via afhaaladressen in de regio ( Nieuwleusen, Dalfsen, Dedemsvaart, Zuidwolde, Ommen, Zwolle, Kampen, Hasselt, Zwartsluis, Meppel en Staphorst) komen de tassen bij de klanten terecht.
In dit deel van de schuur is de grote koelcel, en tevens zijn er de toiletten en douche ondergebracht voor de campinggasten.
Binnendoor kun je in de kippenschuur komen. 250 gezonde bruine leghennen, mét snavel en rode kam hebben hier een mooi leven. Dat vertaalt zich in een eierproductie van zo’n 200 eieren per dag ! Achter de schuur hebben de kippen een uitloop. Achter de kas begint de beteelde grond: “het land”.
In 700m2 kas worden tomaten, komkommers, paprika, aubergines, kruiden, en voor- en nateelten gekweekt. Naast de kas is de compostplaats, en het regenwaterreservoir. Aan de linkerzijde van “het land” ligt het bedrijfspad. Een aangeplante haag met bomen en struiken, zoals elzen, berken, en essen geeft de begrenzing aan van het bedrijf. Vooral de vuilbomen in de haag worden het hele seizoen bezocht door nijvere bijen. Op de eerste akker worden momenteel diverse slasoorten, peulvruchten, knolvenkel, zonnebloemen en rode biet geteeld. De vruchtwisseling van deze akker stond lange tijd op zichzelf. Er werden voornamelijk fijne intensievere teelten gedaan. Nu word er over alle beschikbare grondoppervlakte een vruchtwisseling toegepast van 1:6. Dat wil zeggen dat gewassen uit dezelfde familie niet vaker dan 1 x per 6 jaar terugkeren op een stuk grond. Daarmee houdt de bodem zijn vitaliteit en wordt niet éénzijdig uitgeput.
Het eerste deel van het land wordt begrensd door een kampeerveld en een bosje. Achter het bosje bevindt zich de tweede akker, waar pompoenen, prei, aardappelen en gerst groeien. Aan de linkerzijde is er voor gekozen om de natuur haar gang te laten gaan. Een fraai stukje natuurontwikkeling is het resultaat. In 1998 werd een eerste paddenpoel gegraven. Tevens werd in overleg met het waterschap een natuuroever aangelegd. Een schuin aflopend talud naar de sloot waar een gevarieerde vegetatie de kans krijgt zich te ontwikkelen. Voor de oplettende wandelaar over dit deel van het bedrijf zijn er vele verschillende planten, bruine en groene kikkers, salamanders, vlinders, libellen en een grote diversiteit aan vogels te ontdekken. Zoon Martijn, een verwoed vogelaar, heeft er in de loop der jaren zo’n 135 soorten vogels waargenomen. Bijzonder waren de Wielewaal (op doortrek), en heel bijzonder de Waterrietzanger. Deze laatste zorgde in een mum van tijd voor een enthousiaste opkomst van andere vogelaars met camera’s en telelenzen. Dat mag dan ook wel. Sinds 1980 was er geen voorjaarwaarneming meer gedaan in Nederland! Zo blijkt ook dat libellen en vlinders een verblijf op de Zonnehorst waarderen. Verschillende soorten van de rode lijst (beschermde soorten) hebben zich laten zien, zoals de Bandheidelibelle en de bruine Vuurvlinder. Voor al dit moois biedt de site van de Zonnehorst u een prachtige fotoreportage. (www.Zonnehorst.nl)
De opzet van het stukje natuurgebied is dat het een plas-dras ecosysteem wordt. Vorig jaar is er een tweede poel gegraven zodat in natte tijden, beide poelen in elkaar overlopen. Aan de zonzijde van de verhoogde wal staan 3 bijenkasten. Misschien wordt hier in de toekomst, een bijenstal geplaatst. Het is de rustigste plek van het bedrijf. Het is hier een goede plek om in gedachten verzonken te zijn en al mijmerend 25 jaar Zonnehorst te overdenken……….
………In 1980 behoorde de eerste grond (1,6 ha.) van de Zonnehorst toe aan Hillie’s ouders. Soms graasden er koeien, maar liever werd er gehooid van dit stuk grond. Na gesprekken met de landbouwvoorlichters van de B.D.-vereniging, Eelco Schaap en Peter Blom van de Triodosbank is er op dit voormalig weiland voorzichtig begonnen met het telen van grove groenten. Het weiland werd gescheurd, de kweek langdurig bestreden en zie daar, via een bescheiden consumentenkring konden de eerste groenten en aardappelen aan de klanten worden geleverd. De kippen werden in de schuur bij Hillie’s ouders gehouden. Het bedrijf werd naast het “vaste” werk gedaan. Henk werkte destijds bij activiteitencentrum Baldershoef, en zette daar een mooie aangepaste tuin op voor mensen met een lichamelijke handicap. Hillie was doktersassistente in het ziekenhuis.
De eerste bedrijfsgebouwen en kippenschuur, om 500 kippen te gaan houden, werden gebouwd omstreeks 1984. Verdeelcentrum Bloemberg neemt groenten en eieren af.
Nu de familie zelf nog. Het werken op de Zonnehorst vroeg steeds meer tijd. In verband met efficiënt werken, was het veel prettiger en noodzakelijk om op het bedrijf te gaan wonen. Henk en Hillie namen met weinig genoegen. Een noodwoning in de vorm van een bouwkeet was voorlopig voldoende om met hun toen twee kinderen in te gaan wonen. Daar dacht de burgemeester van Staphorst anders over. Die bouwkeet moest zo snel mogelijk weg en binnen twee jaar dienden zij een huis te realiseren. Financieel was dat eigenlijk helemaal niet haalbaar, maar het moest. Er was geen keus.
De bouw van de woning heeft geleid tot een zeer bijzondere vondst in de tuin. Bij het graven van een diepe kuil, werd een bijna compleet Eland-skelet ontdekt van meer dan 10.000 jaar oud. Het natuurhistorisch museum was laaiend enthousiast over deze vondst, en heeft het skelet geconserveerd.
Verdrietige gebeurtenissen waren er ook in deze periode. Henk zijn vader stierf zeer plotseling op het land van de Zonnehorst. Tien dagen later kwam Hillie’s moeder om bij een aanrijding in Den Hulst.
Binnen de Coöperatie Bloemberg hadden biologisch dynamisch telende boeren en tuinders zich verenigd. Het verdeelcentrum was gevestigd in Meppel, en zorgde voor de afzet van aardappelen, groente en de eieren van de Zonnehorst. Henk en Hillie werkten beide in die periode in deeltijd bij het verdeelcentrum Bloemberg.
In 1988 werd een koelcel gekocht en werd een deel van de kippenschuur omgebouwd tot witlofschuur. Door stagnerende afzet was het aantal kippen teruggebracht tot 60 stuks. In de winter kon de teelt van witlof voor inkomsten gaan zorgen. Ook werd er in dit jaar een boogkas gezet van 400 m2, zodat teelten vervroegd konden worden en er ook plantgoed opgekweekt kon worden.
Tevens werd er een bedrijfsplan geschreven waarin de intentie uiteen werd gezet om zorgboerderij te willen worden.
Na het bouwen van de kas (700 m2) worden de teeltmogelijkheden verruimd, en wordt het assortiment van eigen bedrijf groter. Nadat het bedrijf uitgebreid is met een tweede stuk land van 2,4 ha is de beteelde oppervlakte ineens verdubbeld. Een halve hectare van het “tweede” land wordt gebruikt voor natuurontwikkeling.
De Zonnehorst is inmiddels gestart met verkoop op de boerenmarkt. Met een bus vol producten, wordt wekelijks afgereisd naar Groningen. Later komt daar ook de boerenmarkt in Amsterdam bij, waar de omzet in de biologisch dynamische groenten en fruit grote vormen aanneemt. Er is nu tevens een aanhanger nodig om alle handel te kunnen vervoeren. In Zwolle heeft Henk zelf de aanzet gegeven voor het starten van een boerenmarkt. Deze markt is helaas nooit uitgegroeid tot een zelfstandige levensvatbare markt, en daarom zijn Henk en Hillie na een aantal jaren hier gestopt. In ’92 gaat het inmiddels landelijk werkende verdeelcentrum Bloemberg failliet. Gelukkig loopt in Amsterdam de boerenmarkt als een trein, en vormde een belangrijk deel van de inkomsten voor het bedrijf. Het was fantastisch om 10 jaar lang zelf de groenten te verkopen aan.
De klanten.
Veel mensen waardeerden de goede kwaliteit en werden trouwe afnemers. Vriendschappelijke contacten werden gelegd. Maar…., wat een werk ! Iedere week veel medewerkers voor achter de kraam regelen, en zoveel assortiment bij elkaar zien te krijgen. De aandacht kwam vooral bij de handel te liggen, en steeds minder bij het zelf telen van producten. Wekelijks moest er op de markt in Amsterdam veel aanvullende groenten- en fruitsoorten geleverd worden door de groothandel om aan de enorme vraag te kunnen voldoen. Tijdelijk is er ondersteuning nodig geweest van meer structurele menskracht op het bedrijf. Er werd samengewerkt en de rechtsvorm van het bedrijf veranderde in een V.O.F. Henk en Hillie wilden de bedrijfsidentiteit weer terugbrengen naar regionale proporties. Sperzieboontjes uit Afrika, midden in de winter is iets waar zij niet warm voor lopen.
Heel bewust werd de keuze gemaakt om weer op regionale schaal naar afzetmogelijkheden te gaan zoeken. Daar zijn in ’95 de groente-abonnementen uit voort gekomen, een afzetvorm die het tot op de dag van vandaag nog goed doet. Inmiddels is in de loop der jaren de boerderijwinkel uitgegroeid tot een echte winkel waar een groep zeer trouwe afnemers wekelijks komt. Vanuit de horeca zijn chefkoks van restaurants geïnteresseerd geraakt in de betere kwaliteit van de biologische producten. Momenteel wordt er aan 2 restaurants geleverd, en al lange tijd aan Haiko Natuurlijk, natuurvoedingswinkel in Zwolle.
Ook een aantal kleinere winkels in de regio worden vorrzien.
De Zonnehorst is sinds jaren weer gezinsbedrijf. Het voelt beter om de bedrijfsvoering in eigen hand te hebben. Dat neemt niet weg dat er veel samengewerkt werd en wordt. Henk en Hillie vinden het een bijkomende verantwoordelijkheid om de minder bedeelden binnen de maatschappij een kans te geven werkervaring te verkrijgen of therapeutisch te kunnen werken op hun bedrijf. Daarnaast zijn stagiaires van landbouwopleidingen altijd van harte welkom. Er is een open verstandhouding met een ieder die interesse heeft.
Tegenwoordig maakt de Zonnehorst deel uit van een wekelijks uitwisselingspunt te Nijeveen, waar collega-telers met producten komen en er over en weer gehandeld wordt. Op deze efficiënte manier is er meer assortiment voor de klanten tegen een lage prijs.
Vaak is de financiële draagkracht van het bedrijf een bron van zorg geweest. In al die jaren heeft dat voortdurend geleid tot overwegingen en heroverwegingen om een verantwoorde manier te vinden, meer inkomsten uit het bedrijf te halen. Dat heeft er toe bijgedragen dat Hillie haar voormalige functie weer heeft opgepakt en er nu aanvullende inkomsten komen uit haar dienstverband bij de huisartsenpost in Zwolle. Tevens is het land van de Zonnehorst sinds 2003 in beheer van stichting Grondbeheer Biologisch Dynamische Landbouw. De biologisch dynamisch bestemming blijft daardoor gegarandeerd.
Henk heeft tijdens de winter van 2004/2005 een aantal maanden voor een time-out gekozen. Hij liep een groot deel van de pelgrimstocht naar Santiago de Compostella (vanaf Limoges in Frankrijk), in totaal 1500 kilometer tot aan Finisterre, het einde van de wereld. Dit was een langgekoesterde wens en werd een hele waardevolle tocht, waarin de natuur en het alleen op weg zijn een belangrijke bijdrage was voor bezinning. Eénmaal terug bij Hillie en de kinderen én de Zonnehorst zijn al snel de voorbereidingen begonnen voor het 25-jarig bestaan. Met veel plezier werkt een voorbereidingsgroep aan het feestweekend.
Want na 25 jaar intensieve arbeid is er een prachtig bedrijf ontstaan. Biologisch dynamische akkers die een rijkdom voor de omgeving zijn geworden. Waar aarde, planten, dieren en mensen mogen groeien, en in een duurzame vruchtbare samenhang op elkaar aangewezen zijn.
